Sami cultuur

De laatste twee dagen in Lapland duiken we in de cultuur en natuur. Eerste dag gaan we mee op een echte toeristische tour. Met bussen tegelijk worden we naar een Sami-kamp gebracht. Een echt kamp, maar wel helemaal ingericht op het ontvangen van toeristen.

We krijgen een emmertje en mogen de rendieren voeren. Die rendieren komen uit zichzelf in november uit de bergen naar beneden voor hun "winterkamp" en tegen de lente staan ze alweer tegen het hek te dringen om weer terug te mogen. Dat hek staat er in overigens niet om hen binnen te houden, maar vooral om te voorkomen dat ze op de weg gaan wandelen en aangereden worden. Ze zijn nog half wild en bepaald niet knuffelig 🫤

In de winter verliezen de mannetjes hun gewei en zijn dan ineens niet meer de baas. Dat zijn namelijk degenen met de grootste geweien en op dat moment zijn dat de vrouwtjes. Die verliezen hun gewei pas in de lente als ze gekalfd hebben. Zo'n gewei is trouwens best zacht en er lopen ook bloedvaten doorheen. Als een gewei afbreekt, kan een rendier zomaar doodbloeden. 

We maken nog even een heel suf ritje op een slee achter een rendier aan, voordat we aan de lunch gaan (blijft heel apart, het is al pikkedonker en dan zitten we pas aan de lunch ....).

Na de lunch (met o.a. rendierstoofvlees) krijgen we bij het kampvuur uitgebreid verhalen te horen over het leven van de Sami, de oorspronkelijke bewoners van Lapland. Over de klederdracht, de talen (ze hebben er 9!), de handel met zeelieden, de (voormalige) discriminatie door de Noren, en zo voorts. En ze hebben echt meer dan 300 verschillende woorden voor sneeuw. 

Tegenwoordig dragen de Sami alleen traditionele klederdracht bij speciale gelegenheden. Iedere gebied heeft eigen patronen en kleuren, maar meestal blauw (dat is het goedkoopste). Er zijn nu, naar schatting nog tussen de 60.000 en 100.000 Sami over die inmiddels voor het merendeel eenzelfde leven leiden als "gewone" Noren. 

Iedere februari worden er middenin het centrum van Tromsø rendierraces gehouden, een hele happening waarbij iedereen in klederdracht gaat: https://youtu.be/1jzieTIpBHw?si=YnhtMFbBXed9PLY-.  

Voordat we weer de bus in mogen, sluit onze Sami-gids af met het zingen van een Joik. Een Joik is een heel persoonlijk "lied". Een lied zonder woorden, alleen maar keelklanken, waarmee een bepaald gevoel wordt uitgedrukt. Het gaat niet "over" iets of iemand (bijvoorbeeld mooie natuur of de liefde voor iemand) maar wordt naar iets of iemand "toe gezongen" ... Heel bijzonder! 

Ergens in de jaren tachtig stuurde Noorwegen een Joik naar het Songfestival, waar deze zang helaas minder op prijs werd gesteld 😁

Ondanks het hoge toeristische gehalte was dit toch een leuk uitstapje!