Melkam Genna!

Het is (bijna) Kerst in Ethiopië!
Leddet - de geboortedag van Jezus - wordt hier gevierd op 29 december (volgens hun gregoriaanse kalender - 7 januari volgens onze) en dat is toevalligerwijs ook de geboortedag van Koning Lalibela en daarom is Lalibela de belangrijkste plek in Ethiopië om Leddet te vieren. 
Van heinde en verre komen er pelgrims lopend via de dalen hier naartoe, sommigen zijn wel 3 weken onderweg. Tienduizenden mensen vieren hier Kerst op een manier die wij niet kennen: missen die 3 uur duren (waarbij je - als je in de kerk bent - moet blijven staan, vandaar ook al die "prayer sticks"), 24-uur lang bidden (tussendoor slapen mag), priesterprocessies bij Bete Mariam, de oudste van de kerken, alle 11 kerken langs na de dienst ..... moet een heel indrukwekkend schouwspel zijn. 

Maar eerst moeten we er nog komen. We hebben - vanaf Gondar - een slordige 400 kilometer te overbruggen en doen daar de hele dag over. Waar we op de weg naar Lalibela ook langskomen: overal is het een drukte van belang. Kippen, geiten en schapen die te koop worden aangeboden voor het kerstmaal (er moet - volgens traditie - geslacht worden, op zijn minst een kip). Lange rijen voor de ATM's. Genna-teams (soort hockey) die onderweg zijn naar het volgende dorp voor een wedstrijd. Het is de zaterdag voor Kerst dus de markten zijn nog drukker dan normaal. Het is een lange reisdag maar we stoppen regelmatig voor buna of om de benen te strekken dus het is goed uit te houden. De laatste ruim 60 kilometer gaan over grotendeels onverharde wegen (stofwolken!) en bedekt onder stof komen we rond half 6 aan. Bij het begin van de stad worden de pelgrims ontvangen en worden hun voeten gewassen. Het aantal mensen gehuld in witte doeken wordt met het uur groter. Na aankomst in Lalibela slenteren we even door het straatje waar het hotel aan ligt, eten wat en liggen er redelijk op tijd in. 

Volgende dag gaan we met een gids op pad om de kerken te bekijken. Alle kerken zijn uit de rotsen gehakt, van boven naar beneden. Het was de bedoeling dat Roha (de oude naam van Lalibela) een tweede Jeruzalem zou worden. Er zijn 3 clusters (noord, zuid en west) van kerken en allen zijn monolitisch (uit 1 rots gehakt) of semi-monolitisch (1 wand nog vast aan de rots). We beginnen bij de grootste: Bete Medhane Alem, het huis van "The Holy Saviour".  Alle kerken hebben verschillende ingangen voor mannen en vrouwen, maar vanwege de enorme drukte wordt dat onderscheid nu niet gemaakt. In de loopgraaf om de kerk heen is ook de deur naar het "Bete Lehem" -> huis van het brood (weten we ook weer waar die naam vandaan komt ....). We bekijken de kerk van binnen, dwz schoenen uit (er is speciaal een jongen voor ingehuurd) en je door menigte naar binnen laten brengen.... Het voelt erg onwennig, we horen hier niet. Niet als "faranji" (buitenlanders) tussen al die mensen die hier heel intens hun geloof belijden. Tegen onze gids zeggen we dat we de rest van kerken alleen nog maar van buiten willen bekijken. Ondertussen is de zon fel gaan schijnen en wachten we al een hele tijd om uit dit complex te komen. Geduld oefenen wordt hier tot kunst verheven ....

Eenmaal weer "buiten" voelen we ons bijna opgelucht (en opgelicht, maar dat is een ander verhaal). We sjouwen berg op en berg af - het is natuurlijk allemaal rotsachtig - en komen als laatste bij de kerk van Sint Joris, die in de vorm van een kruis is uitgehakt. Prachtig! 

En dan mogen we de berg weer helemaal op klauteren want op de top is het restaurant waar we gaan lunchen (Seven Olives - goed adres!). Gelukkig kunnen we daar fysiek en mentaal even bijkomen van deze, best heftige, ervaring. Het merendeel van de groep vindt het dan ook wel welletjes voor vandaag, er zijn er maar 3 die ook het zuidelijke cluster nog gaan bekijken. 

Vannacht is het Kerstnacht: om 9 uur 's avonds begint de dienst die 12 uur later op Kerstdag dus, eindigt met het "dansen en zingen" door de priesters (het geheel wordt ook live uitgezonden op tv). Na ons kerstmaal bij Kana (geen aanrader - slechte prijs/kwaliteit-verhouding) en een hele korte nacht, worden we om half 5 's ochtends opgehaald om het laatste deel van de dienst en het afsluitende optreden van de priesters mee te maken.  
Weer gaat het berg op (gelukkig is het deze keer donker en koud), maar komen we nu redelijk makkelijk, ditmaal geen geduw en gedrang, de loopgraven rond Bete Mariam binnen. Na 10 minuten wachten in de gang lopen we - dwz stappen we heel behoedzaam - over de slapende mensen heen en klimmen we naar boven, waarbij we veel helpende handen toegestoken kregen en belanden we bijna naast de improvisorische tv-studio waar vandaan we een mooi overzicht én uitzicht hebben. Ook bovenop de rotsen liggen mensen te slapen, maar van lieverlee wordt iedereen wakker en begint deel te nemen aan de slotdienst (de totale viering duurt 3 dagen). Mensen maken elkaar wakker, helpen elkaar overeind en ook beneden maken de priesters zich op om de processie te beginnen. Het duurt allemaal erg lang maar onze ervaring is nu een hele andere; het voelt heel bijzonder om heel even onderdeel te zijn van deze "massabeleving" .... fijn om deze Ethiopische Kerst toch met een goed gevoel te beëindigen: Melkam Genna (Gelukkig Kerstfeest)! 

De tijd dringt want we moeten op tijd terug zijn om nog voor vertrek te kunnen ontbijten. Naar buiten en terug naar het hotel gaat deze keer echter vrij relaxt maar het afsluitende dansen en zingen hebben we uiteindelijk helaas dus niet live maar via de tv tijdens het ontbijt gezien ☺.